Osmanlı Devleti döneminde çoğunlukla siyasî manevralar dolayısıyla bir yerleşim yerini şehirleştirme eğilimleri olmuştur. Hatta bunun için devletin bir yerleşim yerini şehirleştirmek amacıyla uyguladığı belli bir düzende işleyen politikası da mevcuttur. Osmanlı Devleti bir yerleşim yerini “mamur ve şenlendireceği” zaman orada sadece imar faaliyetlerine girişmemiş buraları işlevsel olarak da şehir kültürü içine dâhil etmeye çalışmıştır. Bunun için idarî teşkilatlanmalar (nahiye, kaza, sancak gibi) oluşturulmuş, kadı, müderris, kethüda vb. devlet memurlarının buralarda yerleşmesi sağlanmıştır. Osmanlı Devleti’nde bir taraftan mevcut şehirler vakıf eserleri ile donatılırken, diğer taraftan Uzunköprü, Gebze, Belen, Bosna, Hezargrad, Sultaniye vb. şehirler de vakıf şehirler olarak inşâ edilmiştir.
Nevşehir de Muşkaralı Damat İbrahim Paşa’nın “Vatan sevgisi imandandır” hadisi gereğince doğduğu topraklara minnet borcunu ödemek isteğinin bir sonucu olarak ortaya çıkmış bir vakıf şehirdir.
Damat İbrahim Paşa, Muşkara’nın 18-20 hanelik bir köy statüsünden kaza merkezi haline gelebilmesi için pek çok imar ve iskan faaliyetleri gerçekleştirmiş, sosyal ve ekonomik tedbirler almış, nihayetinde Haziran 1726’da Konya ve Niğde valilerine, kadılarına ve ayrıca Nevşehir kadısına gönderdiği bir emirname ile Muşkara adının tüm yazışmalarda yasaklanarak Nevşehir adının kullanılmasını emretmiştir.
Haziran 2016 Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’nın Muşkara adını Nevşehir’e dönüştürmesinin 290. yılıdır. Bu bağlamda Üniversite olarak yaptığımız bu tespit neticesinde 2016 yılında “Muşkara’dan Nevşehir’e 290. Yıl” üst başlığında sosyal ve bilimsel bir dizi etkinlikler gerçekleştirmeyi, bu yılın anısına kitaplar, makaleler yayımlamayı amaçlamaktayız. Bu etkinliklerin bir parçası olarak da 2011 yılında ilki düzenlenen Uluslararası Nevşehir Tarih ve Kültür Sempozyumu’nun ikincisi Valiliğimiz işbirliğinde gerçekleştirilecektir. Bu sempozyumda Nevşehir’in tarih, kültür, sağlık, sanat gibi tüm yönleriyle tartışılması, değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. 2011 Yılında Üniversitemizin gerçekleştirdiği I. Uluslararası Nevşehir Tarih ve Kültür Sempozyumu’nda sunulan bildiriler 8 cilt halinde yayımlanmış ve bu büyük eser Nevşehir’de önemli bir boşluğu doldurmuştur. İnanıyoruz ki II. Nevşehir Tarih ve Kültür Sempozyumu Valiliğimize ve Üniversitemize aynı onuru yaşatacak nitelikte olacaktır. Üniversitemiz sahip olduğu bilimsel potansiyeli yerel dinamiklerle paylaşma çabasını ve ısrarını sürdürecek, Nevşehir söz konusu olduğunda tüm imkanlarını seferber edecektir.
